Για να μπορέσουμε να προσεγγίσουμε κάποιες ανδρικές συμπεριφορές, ενδεχομένως, θα είχε ενδιαφέρον να ταξιδέψουμε πολύ πίσω στον χρόνο και να αναζητήσουμε συσχετισμούς σε αρχαίους μύθους, τους οποίους διδαχθήκαμε από τα μικρά μας χρόνια.
Ένα τρανό παράδειγμα, είναι ο πιο γοητευτικός ήρωας όλων των εποχών- κατά την ταπεινή μου άποψη- ο Οδυσσέας. Αφού, λοιπόν, απέδειξε την ανδρεία του, αλλά και το πολυμήχανο του χαρακτήρα του, περιπλανήθηκε στις θάλασσες για δέκα χρόνια, άλλαξε μερικές συντρόφους και επέστρεψε στο «λιμάνι» του, για να διεκδικήσει και πάλι την καρδιά της αιώνια αγαπημένης του, από ένα τσούρμο μνηστήρες.
Και ενώ ο Όμηρος έχει υπάρξει αναλυτικότατος σε περιγραφές τόσο πνιγμών, όσο και καταποντισμών, κατά τη διάρκεια της Ραψωδίας Ψ, όπου συντελείται η ανατριχιαστική συνάντηση Οδυσσέα και Πηνελόπης, «ξεπετάει» τα «συναισθηματικά μπερδεματάκια» του βασιλιά της Ιθάκης μέσα σε 5 στίχους (370-375):
«πώς έτσι βρέθηκε στης Ωγυγίας το νησί, στης νύμφης Καλυψώς, που τον κατακρατούσε, θέλοντας να τον έχει ταίρι της, σε θολωτές σπηλιές, τον έτρεφε κι έδινε την υπόσχεση πως θα τον κάνει αθάνατο κι αγέραστο για πάντα, όμως δεν μπόρεσε ποτέ να πείσει και ν’ αλλάξει, της ψυχής το φρόνημα».
Κοινώς, όλα πήγαν κατ’ ευχήν και καμία ευθύνη δεν φέρει ο πολύτροπος, πολύμαθος, πολυβασανισμένος, πορθητής της Τροίας.
Ούτε μία συγγνώμη για τα μάτια του κόσμου, που λέει ο λόγος… Από τέτοια αδιαμφισβήτητα ιστορικά στοιχεία, ανακαλύπτουμε μια γενικότερη ανοχή προς τον άνδρα, που αναδεικνύεται ήρωας στα μάτια μας. Ακόμα μάλιστα, κι αν αυτός, ως προσωπικότητα, εμπεριέχει συμπεριφορές που δεν τιμούν την super hero φύση του.
Και επειδή ξεκινήσαμε με τον Οδυσσέα, ας συνεχίζουμε μαζί του κάνοντας και κάποιες, ολίγον, αυθαίρετες γυναικείες αναλύσεις.
Μαθαίνοντας για τις περιπέτειες του πολύπαθου βασιλιά, οδηγούμαστε στον νησί του Κύκλωπα Πολύφημου. Για άλλη μια φορά η περιέργεια του Οδυσσέα τον σπρώχνει συνεχώς όλο και πιο πέρα, κάτι που θα γίνει αιτία να πεθάνουν πολλοί σύντροφοί του. Classic. Όταν ο Οδυσσέας προσπαθεί να καλοπιάσει τον γίγαντα τού δηλώνει ότι ονομάζεται Κανένας. Έτσι αργότερα, όταν ο Κύκλωπας αναλογίζεται το κακό που του έκανε ο Οδυσσέας, τυφλώνοντας τον, αναφωνεί: «Κοίτα το χάλι μου, πώς με κατάντησε ο Κανένας, το φριχτό αυτό τέρας, θα μου το πληρώσει». Κι επειδή, όλοι οι άντρες κρύβουν μια, υποχρεωτική, μαγκιά μέσα τους, ο Οδυσσέας παραδίδεται στην απόλαυση της καυχησιάς και της ματαιοδοξίας και στο τέλος φωνάζει: «Κύκλωπα, όταν σε ρωτούν ποιος σου στέρησε το φως σου, να λες ο Οδυσσέας, ο γιος του Λαέρτη, ο Οδυσσέας από την Ιθάκη, ο καστροπολεμίτης, ο νικητής της Τροίας, ο Οδυσσέας ο πολυμήχανος». Φυσικά, μεγάλη μπουκιά φάε, μεγάλο λόγο μην πεις.
Αυτή την τζάμπα μαγκιά, στη συνέχεια, ο Οδυσσέας θα την πληρώσει, ως γνωστόν. Τι όμως θα μπορούσε να συμβολίζει αυτός ο «κανένας», ως ανδρικό χαρακτηριστικό; Ας προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε, κάπως, την έννοια του. Ο Οδυσσέας, λοιπόν, για να κρυφτεί από τον Κύκλωπα, αποφάσισε να είναι «ούτε καν ένας».
Πριν πολλά χρόνια θυμάμαι, πως ένας συνάδελφος είχε αναφέρει πως οι σχεσιακές επιλογές των γυναικών χαρακτηρίζονται από «τίποτες». Υποστήριζε με πάθος, πως οι επιλογές μας, ως επί το πλείστον, στηρίζουν τους ανυπόστατους και ανύπαρκτους άνδρες. Τους άνδρες που δεν αναλαμβάνουν καμία ευθύνη για τις πράξεις τους, βολεύονται στο ντάντεμα και ζουν ως μεταμοντέρνοι Νάρκισσοι.
Αυτοί οι άνδρες βιώνουν ένα ατελείωτο καλοκαίρι, ως λιαζόμενοι τζίτζικες και δεν νιώθουν καμία ανάγκη να διαφοροποιήσουν τη στάση τους. Επειδή, βέβαια, βαριούνται εύκολα και δεν επιθυμούν να καίγονται κάτω από τον ήλιο μόνοι τους, αναζητούν συντρόφους.
Συνήθως, όμως, αυτές οι σύντροφοι είναι μυρμηγκίνες, όπως άλλωστε και τα περισσότερα θηλυκά. Ενδιαφέρονται για το πρόγραμμα, την οργάνωση και την συνέχεια. Και έτσι ο τζίτζικας τα βρίσκει σκούρα. Τι κάνει τότε;
Κερδίζει χρόνο. Είναι, άλλωστε, η σίγουρη τακτική άμυνας. Δεν παίρνει καμία εσπευσμένη απόφαση, αφήνει τον χρόνο να περάσει, κάνει ντρίπλες με μερικά γλυκόλογα και εύχεται να την βγάλει καθαρή. Η μυρμηγκίνα περιμένει στωικά, έως ότου η αναμονή την φέρει εκτός εαυτού και τελικώς ξυπνήσει ο σατανάς μέσα της και τότε «ποιος είδε τον Θεό και δεν τον φοβήθηκε;».
Βέβαια, ο τζίτζικας, τελικώς, δεν θα ξεβολευτεί από το βόλεμα του, γιατί μια χαρά την έχει βγάλει καθαρή τόσα χρόνια. Κι αν το καλοκαίρι κάποια στιγμή τελειώνει στην Ελλάδα, θα βρει κάπου αλλού καυτές αμμουδιές να απλώσει το κορμάκι του. Ποιος ο λόγος για εντάσεις, εκρήξεις παράφορου θυμού, έντονης οργής και μανίας;
Και η ζωή συνεχίζεται για τον κύριο «Τίποτα», που έλεγε και ο αγαπημένος μου Κώστας. Με κανένα, απολύτως, κόστος. Σιγά μη του ζητήσει η κοινωνία και τα ρέστα, επειδή δεν πιστεύει στους μελλοντικούς προγραμματισμούς, εκτός, φυσικά, και αν αφορούν σοβαρότατα θέματα όπως τα εισιτήρια διαρκείας του Γαύρου.
Πάντως για να μη φανώ άδικη, θα ήθελα να αναφερθώ σε ένα ενδεχομένως θετικό στοιχείο, που χαρακτηρίζει αυτά τα γοητευτικά τζιτζίκια. Μέσα σε όλα αυτό το χάος που επικρατεί στον εγκέφαλό τους, φαίνεται πως με κάποιο τρόπο τους γίνεται ξεκάθαρο, πως όντως ως γυναίκα μπορεί να είσαι για εκείνους ξεχωριστή. Εκεί, λοιπόν θα έχεις την «ατυχή» τύχη ν’ ακούσεις τη φράση: «Είμαι σίγουρος πως είσαι η γυναικά της ζωής μου, αλλά δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά. Δεν μπορώ ν’ αλλάξω. Δεν έχω σκεφτεί ποτέ το μέλλον μου».
Και κάπως έτσι καίγονται και οι υπόλοιποι εγκεφαλικοί νευρώνες σου, οι οποίοι είναι και απολύτως απαραίτητοι και το μυαλό σου γίνεται ωραιότατος κιμάς για κεμπάπ. Και αφού, προηγουμένως, τα έχεις ζήσει όλα: κλάματα και οδυρμούς από τον καλό σου, τηλεφωνήματα μέσα στην νύχτα, φράσεις του τύπου «είσαι γυναίκα που δεν ξεπερνιέται», δυστυχισμένα μηνύματα πριν την αυτοκτονία, τρομακτικές εμφανίσεις σε άσχετα μέρη, συνειδητοποιείς, πως όλο αυτό το δράμα είναι για το τίποτα, καθώς τέτοιου είδους διεργασίες στα σχεσιακά των ανθρώπων είναι μάλλον ατέρμονες.
Το γεγονός, όμως, αυτό, σαν εξεταζόμενη κατάσταση, έχει και την αισιόδοξη πλευρά του . Για να εξακολουθούν να υπάρχουν αυτές οι συζητήσεις, σημαίνει πως υπάρχουν σχέσεις και θα υπάρχουν σχέσεις ως τον αιώνα τον άπαντα.
Και για να ολοκληρώσω την σκέψη μου, θα ήθελα να αναφερθώ σε με μία σπουδαία φράση, που είχα την τύχη ν’ ακούσω από τα χείλη ενός άνδρα το περασμένο καλοκαίρι. Συζητώντας μαζί του, για την φίλη μου την Καίτη και την ταλαιπωρία που βίωνε από το σύντροφό της, ο οποίος την «υποχρέωνε» καθημερινά σε Σκωτσέζικο ντους, αρνούμενος να αντιληφθεί την ηλικία του και τις συνέπειες των πράξεων του, ο συνομιλητής μου, μου απάντησε με στόμφο: «Εσείς φταίτε, γιατί εσείς τους δημιουργείτε αυτούς τους άνδρες!».
Υποκλίθηκα τότε στη σοφία του και ταυτοχρόνως ένιωσα πολύ τυχερή. Επιτέλους κάποιος που καταλάβαινε. Χωρίς πολλές εξηγήσεις και παρεξηγήσεις. Μετά από μήνες, ο ίδιος ακριβώς άνθρωπος, μου επιβεβαίωσε με την στάση του, πως όντως, εμείς τους δημιουργούμε αυτούς τους άνδρες. Υπάρχουν στη ζωή μας επειδή, πολύ απλά, εμείς τους το επιτρέπουμε. Και σε ποιον άλλωστε να μοιράσεις ευθύνες εκτός από τον εαυτό σου; Όχι πάντως στον «Κανένα». Αυτό δεν είναι εφικτό.